Hoornles

Wil jij de hoorn leren spelen? Het is een koperen blaasinstrument met een lang opgerolde buis. De hoorn wordt gekenmerkt door een mooie warme klank. Op deze pagina vind je meer informatie over het instrument, en lees je meer informatie over de verschillende hoornlessen die je in jouw omgeving kunt volgen bij een muziekschool.

Historie van de hoorn
De hoorn was een instrument dat bij de jacht over grote afstand signalen gaf. Vanaf 1700 werd het langzamerhand een orkestinstrument. Aanvankelijk altijd paarsgewijs en nog steeds vormen in het orkest de vier hoorns twee paren. De eerste hoornist speelt de hoge partijen, de tweede de lage. En net zo vormen de derde en vierde hoorn een paar. Op de jachthoorn kon maar een beperkt aantal noten worden gespeeld, de noten van de zogenaamde natuurtonenreeks.

Omstreeks 1750 werd ontdekt dat door met de hand de beker helemaal af te sluiten nog een tweede natuurtonenreeks kon worden gevormd. Dat breidde de mogelijkheden natuurlijk enorm uit, en vanaf dat moment werd de rol van de hoorn in het orkest steeds belangrijker. Mozart schreef zijn hoornconcerten en de hoorn kwam ook terecht in de kamermuziek, in allerlei ensembles, zoals het blaaskwintet, het octet, de militaire muzieketc. Er was nog één probleem. Namelijk het feit dat het instrument maar in één toonsoort kon spelen. De eerste oplossing bestond uit het halverwege, zeg maar, doorzagen van de buis en het tussenvoegen van een langere of kortere beugel. Zo hebben gedurende anderhalve eeuw vele hoornisten rondgereisd met een set van twaalf beugels om in alle toonsoorten te kunnen spelen. Maar een snelle modulatie, van de ene toonsoort naar de andere behoorde nog niet tot de mogelijkheden. Dat lukte pas omstreeks 1815 toen men het ventiel uitvond waarmee snel omgeschakeld kon worden.

Vanaf welke leeftijd kun je hoorn spelen?

Tegenwoordig zijn niet alleen de hoorn maar alle koperblaasinstrumenten voorzien van ditzelfde systeem van drie ventielen die bij inschakeling de totale lengte van de buis vergroten wat leidt tot een lagere natuur- tonenreeks. Zo kunnen alle tonen chromatisch (halve toonsafstanden) worden geblazen. Hoornpartijen worden genoteerd in F, maar gespeeld wordt op de enkele Bes-hoorn, (soms nog) op de enkele F-hoorn, of op een combinatie van beiden: de dubbelle F-Bes-hoorn. De beste leeftijd om met spelen te beginnen is vanaf ongeveer tien jaar. Veel harmonieverenigingen en andere orkesten stellen instrumenten beschikbaar aan hun leden. Het duurt bij de hoorn iets langer om een gevorderd speel niveau te krijgen dan bij de meeste andere instrumenten, maar de volhouder wordt beloond met de mooiste toon die er is.

Waarom kiezen voor de hoorn als instrument?
De oudste hoorn die we kennen is de “Sjofar”. Dit is de ramshoorn uit de oud-joodse beschaving. Later ontstond de Keltische “Litus” en “Buccia”. Deze werden gebruikt door zeevaarders en herders. Veel later ontstonden de jachthoorns. Dit instrument werd te paard bespeeld met de beker omhoog. Ventielen waren nog niet uitgevonden. Het aantal tonen was beperkt.
De hoorn zoals we die nu kennen is veelzijdig te noemen, omdat je op dit instrument de klankkleur en karakter zodanig kunt beïnvloeden, dat je veel verschillende muziekstijlen kunt spelen. Het is met elk instrument te combineren.

Orkestinstrument
Samen met trompetten, trombones en tuba’s vorm je het symfonisch koper in een symfonieorkest of harmonie/fanfare orkest. Het functioneert nu als scherp koper. Maar de hoorn is ook goed te combineren met houtblazers of strijkinstrumenten. De hoorn nu als zacht koper. Een romantische speelwijze is nu gewenst. Wellicht ben je ook bekend met de waldhoorn. Door de veelzijdigheid van dit instrument wordt deze als zeer bijzonder beschouwd.

Is hoornspelen eenvoudig te leren?
Het is een toegankelijk instrument voor latere leeftijd. Het is daarom verstandig om de basistechniek te leren op een trompet of cornet. De hoorn kun je bespelen vanaf ongeveer 11 jaar. Voor de hoorn zijn zeer veel soloconcerten geschreven. De meest bekende zijn de vier hoornconcerten van Mozart.

Waar vinden we de hoorn?
De hoorn vinden we in het symfonieorkest. De blaasorkesten (harmonie en fanfare) blaas- en koperkwintetten en in vele andere samengestelde ensembles. De laatste tijd wordt het ook in de jazz toegepast.

Hoe kan ik er een kopen?
In de meeste gevallen wordt je lid van een fanfare, brassband of harmonieorkest uit de omgeving. De vereniging waar je terecht komt zorgt in de meeste gevallen voor een instrument. Als je zelf een instrument aan wilt schaffen is het raadzaam contact op te nemen met de desbetreffende docent voor advies. Een goede hoorn kost als snel duizenden euro’s. Tweedehands zijn deze blaasinstrumenten goedkoop aan te schaffen. Lees verder over keyboardles.